مشخصات شهر دیّر

بندر ديّر در ساحل خليج هميشه فارس موقعيت ويژه اي دارد و تقريبا در نقطه وسط ساحل خليج فارس قرار دارد و فواصل دريائي مناسبي با كشورهاي عربي دارد كه ديگر بنادر از اين امتياز محروم هستند. مثلاً بنادر شمالي خليج فارس مثل آبادان، بوشهر، گناوه، به كويت و عراق نزديك هستند ولي با كشورهاي عمده تجاري مثل دبي، قطر ، و بحرين فاصله زيادي دارند. استان هرمزگان به دبي و عمان نزديك است ولي به قطر و بحرين و عربستان فاصله زيادي دارد .بندر ديّر چون در نقطه و سط ساحل قرار دارد با تمام كشورهاي عربي فاصله نسبتاً مساوي دارد.

عمق آب در ساحل ديّر تناسب خاص بندر ي دارد . در ساحل نزديك عمق كم 3 الي 4 متر ي باعث كاهش موج و باد جهت پهلو گيري و پناه گيري كشتي هاي عبوري بزرگ است و عمق زياد در ساحل به فاصله تقريبا 1 مايل از ساحل و عمق 15متر الي 20 متر.زمينه مناسب پهلوگيري كشتيهاي بزرگ است.

بندر ديّر بخاطر بستر مناسب دريا  و جود چند سفره دريائي غني مثل سفره دريايي «مطاف ،ام اليمان، بوم؛ منگف؛ خور حياض، محل رشد و زندگي انواع آبزيان مرغوب خليج فارس است. ماهي منطقه ديّر در تمام بنادر ايران و در كشورهاي عربي مرغوبيت و شهرت خاصي دارد . ميگوي درياي دير نسبت به تمام ميگوهاي خليج فارس برتري دارد و ميگوي ببري صورتي آن در جهان شهرت دارد .

منابع طبيعي:

دير داراي معادن غني سنگ نمك و سنگ گچ و سنگ سيمان در كوهستانهاي شمالي و شمال شرقي است بعلاوه منابع دريايي آن بي نهايت غني و مرغوب است.انواع ماهيان//تابستاني و زمستاني//مناسب روش صيد//گوشگير و گرگور و قلاب//است ميگوي دير شهرت جهاني دارد و در منطقه مطاف صيد مي شود.

بعلاوه 4 نوع آبزي كمياب گرانقيمت دير در نوع خود در دنيا شهرت دارد كه عبارتند از//ماهي راشگو،ماهي سنگسر،ماهي حلوا سفيد وميگوي ببري صورتي//.

نام محل:مسجد بزرگ بردستان

مسجد جامع بردستان، با معماری زیبا و سنتی‌اش، یکی از جاذبه‌های گردشگری در این منطقه از ایران به‌شمار می‌رود که مورخان و کارشناسان آن را به عنوان کهن‌ترین عمارت متعلق به دوره‌ی اسلامی، معرفی کرده‌اند. این مسجد قدیمی در شهرستان دیر، درشهر بردستان، در میان گورستانی کهن و روی تپه‌ای قدیمی که قبرهای متعددی روی آن قرار دارد، ساخته شده است.

این مسجد  با معماري ايراني اسلامي خاص و شبستان و بادگير و ديواره هاي قطور و ضخيم و گنبديهاي مسقف معرف معماري قرون اوليه تا ششم هجري است و از عمارت قديم و باستاني منطقه است.

نام محل:قلعه بردستان

قلعه بردستان در شرقي ترين بخش و در يك زمين مسطح درمدخل شهر بردستان بنا شده و بر اثر توسعه شهر بخش هائي از آن تخريب شده است.

اما ويژگيهاي معماري آن  از قبيل گچ بري ها نوع گوشواره ها، غرفه ها، ديوارهاي قطور و بلند و نهايتا" ظرافتي كه در انحناي برج سازي و تاق سازي آن به كار رفته ، تاريخ اين بنا را قطعا" به قبل از دوره قاجار منتسب مي سازد.اين ويژگي ها با مختصات معماري قديمي جنوب ايران و با سبك ديوار سازي ساساني در شاه نشين ريشهر در بوشهر شباهت زيادي دارد.

اين قلعه در دوره آباداني خود كه احتمالا" به روزگار ديلميان بــوده است ، داراي سه ديوار بلند ، سه حياط ،چهار برج بيروني ،چهار برج دروني ، يك شاه نشين ، دو رديف ديوار داخلي كه هر كدام داراي هشت تا ده اتاق و غرفه و نيز دو غلام گرد انتهائي به عنوان آبدارخانه بوده است.
از ظاهر ديوارهاي شکسته و پي هاي باقي مانده چنين بر مي آيد كه قلعه مياني و حياط آن با ديوارهاي متقاطعي به صورت شطرنجي ساخته شده بوده و اضلاع عمودي و افقي به صورت ديوار ،يكديگر را قطع مي كرده و هر يك از اين خانه هاي شطرنجي ، خود داراي تاسيسات جداگانه بوده اند.
در اطراف ديوار خارجي و نيز در دوران قلعه ،آثار نقب ها،خندق ها، راه هاي پنهاني و مخازن آذوقه و سلاح موجود است.

جزاير گُرم و نخيلو

نخیلو از نقاط بکر و زیبا در کنار آبهای نیلگون خلیج فارس استان بوشهر است که به سبب زیست و تخم‌گذارای هزاران پرنده در کنار هم به عنوان بهشت پرندگان معرفی شده است و از مهم‌ترین جزایر چهارگانه حفاظت شده مند است  به گونه‌ای که به‌عنوان یکی از مناطق زاد‌آوری کلنی‌های پرستوهای دریایی است.

اين جزاير كه به جزاير سه گانه معروف هستند شامل سه جزيره بزرگ//نخيلو-گرم و طهمادو//هستند كه به طور طبيعي استعداد گردشگري و تفريح و صيدگاهي دارند و در صورت توجه و عمران به گردش گاههاي خوبي تبديل مي شوند.

در اين جزاير پرندگان دريايي مختلف لاك پشت دريايي مار جعفري نوعي هزار پاي بزرگ خاكستري و موش صحرايي جزيره زندگي مي كنند و محل مهاجرت زمستان پرندگان،،درنا،،حواصيل،،فلامينگو،،و مرغ دريايي است.

امامزاده شاه ابولقاسم (ع)

بقعه امامزاده شاه ابوالقاسم در روستای بی بی خاتون از توابع بخش مرکزی شهرستان دیر ودر فاصله 10 کیلومتری غرب شهر دیر از استان بوشهر واقع است و  نسبت شریف امامزاده ابوالقاسم مدفون در روستای بی بی خاتون با یازده واسطه  به امام حسن مجتبی (ع) می رسد.

شاهزاده ابوالقاسم با آثار متعدد باستاني آثار سنگي در بخش جنوبي و شرقي امامزاده ابوالقاسم با آثاري همچون پله هاي سنگي، برش قطعات بزرگ سنگ، قرابت زيادي با آثار سيراف دارد. قطعات سفال يافت شده و نيز مدارك موجود بيانگر قدمت اين منطقه مربوط به دوره ساساني و اوايل دوره اسلامي است.

گنبد نمکی جاشک ؛ بزرگترین و فعال ترین کوه نمکی خاورمیانه

گنبد نمکی جاشک از آثار طبیعی شهرستان دیر و از بزرگ‌ترین،  فعال‌ترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران و خاورمیانه و از جاذبه‌های طبیعی است. مهم‌ترین خصوصیات بارز و متفاوت کوه نمکی جاشک به نوع نمک‌های این کوه نمکی، گنبدها و غارهای منحصربه‌فرد، آبشارها، بلورها و... می‌توان اشاره کرد.

این گنبد یا کوه نمکی در دل کوه جاشک ۱۲ کیلومتر درازا و ۴ و نیم کیلومتر پهنا دارد. وسعت گنبد حدود ۳۶۶۶ هکتار بوده و ارتفاع قله آن ۱۳۵۰ متر از سطح دریا است.

کوه نمک با دارا بودن چشم‌اندازهای زیبای زمین‌شناسی، انواع سنگ‌های مختلف، غارهای طبیعی و طبیعت بکر درون آن‌ها، آبشارکوه‌ها و آویزه‌های نمکی نه تنها چشم هر بیننده‌ای را برای تفریح و کوهنوردی به طرف خود جلب کرده، بلکه بهترین محل مطالعه برای محققان علاقه‌مند به علم زمین‌شناسی است.